Бундан 800 йил муқаддам Онадўлида Салжуқийлар давлати даврида ёзилган, бир қисми Фотиҳ Султон Меҳмет кутубхонасида сақланган, бир қисми Сулаймон Қонуний даврида ёзилган китобларнинг ҳамда Аббосий ва Мамлуклар даврига оид асарларнинг зарарланган саҳифалари ва муқовалари қайта таъмирланмоқда.

Туркия Қўлёзмалар Институти Китоб шифохонасида (китоблар сақланиб, таъмирланиб, номерлаштириладиган бўлим номи) бугунги кунгача сақланиб қолган қўлёзмалар эҳтиёткорлик ва усталик билан реставрация қилинмоқда. 800 йиллик тарихга эга ушбу қўлёзмаларнинг қайта тиклаш ишлари тугагандан кейин ҳужжатлаштирилиб, қутиларга солиниб, тегишли кутубхоналарга жўнатилади ва сақлов бўлимларида сақланади.

Асарлар ҳашаротларга қарши - 40 даража совуқда музлатилади.

Китоб шифохонаси ва архивлар бўлими бошлиғи доктор Нил Байдарнинг сўзларига кўра, жами 102 киши ишлаган шифо марказида реставраторлар томонидан турли жараёнлардан ўтказилган қўлёзмаларнинг нима сабабдан зарар кўрганини аниқлаш учун кимё ва микробиология мутахассислари томонидан қоғоз, сиёҳ ва доғлари текширилган.

“Аввало, асарлар тезкор таъмирга муҳтож ёки йўқлигини кўриб чиқамиз. Зараркунандаларга қарши эҳтиёт чораларини кўриш учун биринчи навбатда асарлар - 40 даража совуқда музлатилади. Кейин микроорганизмлар билан боғлиқ муаммо бўлса, улар биринчи навбатда зарарсизлантирилади, сўнгра ҳужжатлаштириш бошланади”, қўшимча қилди Нил Байдар.

2024 йилда 417 та асар реставрация қилинди.

Байдар матн қисми тугагандан сўнг, тикиш ва муқовасини таъмирлаш ишига ўтилишини таъкидлаб, шундай давом этди:

“2024 йил статистикасига кўра, кўргазма туфайли қайта тикланган китоблар сони бироз ошди. Бу шифо масканида меъёр доирасида бир киши бир йилда кўпи билан 5 ёки 5,5 дона китобни таъмирлай олади. Чунки бу машаққатли иш ва меҳнат талаб қилади. Бу ерда 2024 йилда 417 та асар қайта тикланди”.

Илк бор қайта тикланган жилдлар кўргазмага тайёрланмоқда.

Байдар яқин кунларда Китоб шифохонаси томонидан кўргазма ташкил этилишини маълум қилди:

“Ҳозир жуда ҳаяжондамиз. Яқинда қўлёзма асарлар кўргазмаси бўлади. Ушбу кўргазмадаги асарларнинг 95 фоизи биринчи марта намойиш этилади. Газлама, қўлда тикилган муқовалар, Аббосийлар даври, Мамлуклар давлати, Фотиҳ Султон Меҳмед кутубхонасидаги китоблар, Мамлук султонлари учун тайёрланган асарлар, Сулаймон Қонуний подшолик давридаги тилла билан безатилган китоблар каби жами 60 асарни жамлаймиз. Ёш реставраторларимиз уларни таъмирлаш устида ишламоқда. Кўргазма феврал ойининг охирига режалаштирилган”.